Tsja, in het vorige bericht van Teunis ben ik wel een beetje voor het blok gezet. Dus daar gaat ‘ie. Ik heb trouwens bijna alles van horen zeggen; je moet vreselijk lang doorzoeken op internet voordat je hierover iets vindt.
Als je op La Palma een waterrecht koopt of huurt voor bewatering van landbouwgewassen dan kom je terecht in een niet zo heel doorzichtig systeem van watermakelaars, watermaatschappijen en watertransporteurs. Wat het allemaal nog ingewikkelder maakt zijn particuliere aanbieders die waterrechten die ze teveel hebben doorverkopen of -verhuren aan anderen.
Landbouwwater wordt gewonnen in lange gangen die in de bergen zijn geboord (galerías). In feite is dit regenwater en smeltwater dat via de grond naar beneden sijpelt en via die gangen naar buiten wordt gevoerd waar het via kanalen en buizen verder kan worden getransporteerd. In de foto zie je zo’n galería.
Naast de galerías zijn er lager langs de hellingen diepe putten geboord (pozos) waaruit water wordt gewonnen door het omhoog te pompen. Dit water is over het algemeen iets minder schoon (het heeft een langere weg door de bodem afgelegd en is iets zouter) maar voor de landbouw is het prima. Het omhoog pompen van het water kost veel stroom en daarom betaal je voor dit water vaak apart nog oppompkosten. De regering van de Canarische eilanden heeft trouwens een mooie overzichtskaart van alle galerías en pozos samengesteld. Nacientes (bronnen waar het water uit zichzelf aan de oppervlakte komt), galerías en pozos zijn hierop weergegeven als groene, blauwe en oranje stippen. Het zijn er heel wat…
De galerías en pozos worden beheerd door watermaatschappijen. Naargelang het aanbod koop of huur je via een watermakelaar een of meer waterrechten van deze maatschappijen (al dan niet via een particulier die ze aanbiedt). Huren betekent dat je voor een jaar water hebt, kopen betekent dat je voor altijd water hebt. De koopprijs is ongeveer het twintigvoudige van de huurprijs. Bovendien kun je een gekocht recht altijd weer doorverkopen (of verhuren) aan een ander. Kopen is dus veel aantrekkelijker, tenminste als je het geld op de plank hebt liggen. Kopen of huren doe je trouwens via de watermakelaar (Riveyan) in Los Llanos, die daardoor 10% van de koop- of huursom vraagt.
Maar dan ben je er nog niet, want je hebt nu wel water maar nog niet op de juiste plek. Het geproduceerde water wordt via allerlei stelsels van opvangbekkens, kanalen en buizen verdeeld over het hele eiland. Op de foto zie je bijvoorbeeld het waterbekken dat net onder Puntagorda ligt.
De buizenstelsels worden beheerd door verschillende coöperaties. Om water via het stelsel van een coöperatie naar je eigen landje te transporteren moet je een passeerrecht hebben (derecho de pase) dat je eerst zult moeten kopen. Wij hebben bijvoorbeeld een doorvoerrecht gekocht van de coöperatie Comunidad de Aguas “El Hondito”. Monica del Agua (van het wateradministratiekantoor in Puntagorda) houdt keurig bij wie welke waterrechten en passeerrechten heeft gekocht of verkocht. ‘Jouw’ water moet tenslotte niet bij iemand anders uit de kraan stromen.
Het water dat wij nu hebben gekocht, komt uit een galería genaamd El Pinalejo die is geboord in een kloof in het noorden van La Palma, de Barranco Fagundo (zie foto). Vandaar wordt het via een kanaal gevoerd naar Puntagorda, 15 kilometer verderop, en vervolgens via een enorme drukbuis enkele honderden meters omhoog gepompt naar het grote spaarbekken dat in de bossen boven Puntagorda ligt. Daarvandaan loopt het dan via het buizenstelsel van Comunidad El Hondito naar onder andere onze finca.
Tot zover de logistiek. Dan nu de pipa’s uit de titel van dit stukje. Op La Palma koop je water niet per kubieke meter maar per pipa. Er is een documentje te vinden op het internet (Pesas y Medidas Utilizadas en Canarias oftewel Maten en Gewichten Gebruikt op de Canarische Eilanden) waarin staat dat een pipa ongeveer een halve kubieke meter is. Ongeveer, want in de ene gemeente is een pipa net iets meer dan in de andere. We hebben gehoord dat dit komt omdat er zo rekening wordt gehouden met het weglekken van water. Ondanks dat er in de ene gemeente 1 pipa de buis in gaat en er onderweg wat water weglekt, komt er in de andere gemeente zo toch nog 1 pipa de buis uit (handig hè?). In Puntagorda komt een pipa zo doende overeen met 0,48 kubieke meter oftewel 480 liter. Verder naar het zuiden, in Los Llanos, is er al wat water weggelekt en komt een pipa overeen met 0,44 kubieke meter (440 liter).
Als je een waterrecht koopt of huurt dan heb je recht op een vast aantal pipa’s in een bepaalde periode. Zo huren wij nu 5 waterrechten van elk 72 pipa’s per 20 dagen (dat is dus 5 rechten x 72 pipa’s x 0,48 kubieke meter per pipa oftewel 172,8 kubieke meter per 20 dagen). Voor een heel jaar zitten wij dus op (365 / 20) x 172,8 = 3153,6 kubieke meter water. Dat zou voldoende moeten zijn om aan het eind van de zomer nog steeds een groene boomgaard te hebben…
Eenvoudig systeem zeg, laten we dit in NL ook invoeren, goed voor de arbeidsmarkt!
Ach, het heeft ook wel weer zijn leuke kanten. Je hebt altijd iets om over te praten als je de buurman tegen komt! Hoeveel waterrechten moet jij nog dit jaar?